De openbare ruimte in stedelijke gebieden wordt steeds meer ontworpen om bepaalde gedragingen te ontmoedigen. Dit fenomeen, bekend als ‘vijandige architectuur’, wordt steeds zichtbaarder in onze steden. Architectuurhistoricus Charlotte Thomas pleit voor een meer inclusieve benadering van stadsontwerp.
Wat is vijandige architectuur?
Vijandige architectuur is een ontwerppraktijk die bepaalde gedragingen ontmoedigt door het gebruik van de openbare ruimte te beperken. Dit kan variëren van spikes op muurtjes om te voorkomen dat mensen erop zitten, tot bankjes zonder rugleuning of met leuningen in het midden om te voorkomen dat mensen erop liggen. Volgens Thomas is deze trend zorgwekkend, omdat het de toegankelijkheid van de stad voor iedereen beperkt.
De impact van vijandige architectuur
Thomas wijst op verschillende voorbeelden van vijandige architectuur in de stad, zoals de nieuwe bankjes op het Osdorpplein en de bakstenen met de hoek omhoog bij de Weesperflat. Deze ontwerpen maken het moeilijk voor mensen om comfortabel te zitten of te rusten in de openbare ruimte. Dit heeft niet alleen gevolgen voor dak- en thuislozen, maar ook voor ouderen, toeristen en mensen met een beperking.
De reactie van de gemeente
De gemeente beweert dat er geen beleid is om de openbare ruimte ‘vijandig’ te maken. Ze stellen dat de leuningen op de banken bedoeld zijn om ouderen te helpen bij het opstaan. Thomas betwist dit echter en stelt dat deze ontwerpen ook daklozen ontmoedigen om op de banken te liggen, wat hun toegang tot de openbare ruimte beperkt.
Een pleidooi voor inclusief stadsontwerp
Thomas pleit voor een meer inclusieve benadering van stadsontwerp. Ze stelt dat de stad voor iedereen toegankelijk moet zijn, ongeacht hun sociale of fysieke omstandigheden. Ze wijst op de IJboulevard als een voorbeeld van hoe het wel kan, met lange stenen banken die voor iedereen toegankelijk zijn. Ze roept op tot meer van dit soort ontwerpen, die de openbare ruimte open en toegankelijk houden voor iedereen.
Volgens Thomas is het tijd om de trend van vijandige architectuur te keren en te streven naar een stad die echt voor iedereen is. Dit betekent het ontwerpen van openbare ruimtes die uitnodigend en toegankelijk zijn, in plaats van ontmoedigend en uitsluitend.