Wie kent ze niet? Die vrienden die altijd te laat komen, ongeacht de gelegenheid. Maar wat is de oorzaak van dit gedrag? Is het luiheid, cultuurgebonden of misschien zelfs genetisch bepaald? We gingen op pad om deze vraag te stellen aan gehaaste jongeren en aan Vera Spaans, een onderzoeker die bekend staat om haar chronische te-laat-kom-gedrag.
De fascinatie van Vera Spaans
Vera Spaans, die zelf vaak te laat kwam, raakte zo gefascineerd door dit fenomeen dat ze besloot er een boek over te schrijven. “Het is een alledaags onderwerp: je bent er of je bent er niet. Het lijkt zo simpel, maar iedereen heeft er een mening over,” zegt ze. Een voorbijganger voegt toe: “Als je bewust te laat komt, vind ik dat respectloos naar de persoon met wie je hebt afgesproken.”
Is te laat komen echt zo erg?
Met talloze bruggen die open kunnen staan en evenveel trams die je kunt missen, is het niet moeilijk om per ongeluk te laat te komen. Maar hoe erg is dat eigenlijk? Volgens Spaans wordt het steeds minder een probleem. “Iedereen heeft tegenwoordig een mobiele telefoon, dus je zit niet meer eindeloos te wachten. Bovendien is onze maatschappij veranderd. Winkels zijn langer open en je hoeft niet meer stipt om 19.00 uur voor de tv te zitten voor je favoriete programma. Het is minder belangrijk geworden om overal op tijd te zijn.”
Culturele verschillen
Of het normaal is om op tijd of juist te laat te komen, hangt sterk af van de cultuur waarin je bent opgegroeid. “In Nederland zijn we allebei te laat als we een afspraak hebben om tien uur en jij komt om tien over tien en ik om kwart over tien,” legt Spaans uit. Maar in Brazilië, bijvoorbeeld, zou dit geen probleem zijn. “Daar zou de afspraak gewoon om tien over tien zijn begonnen. Ik zou niet zeggen dat mensen in andere culturen te laat komen, maar dat ze anders naar afspraken kijken.”
Te vroeg komen
In Nederland is het gebruikelijk om ‘op tijd’ te komen. Toch zijn er veel studenten die regelmatig te laat komen voor hun colleges en afspraken. Hoe denken zij dit te kunnen voorkomen? Suggesties variëren van ‘discipline hebben’ en ‘eerder vertrekken’ tot ‘je horloge vijf minuten vooruit zetten’. Maar is standaard te vroeg komen dan de oplossing? Volgens een van de geïnterviewden niet altijd: “Als iemand een kwartier te vroeg voor de deur staat terwijl je nog je haar moet doen, vind ik dat ook vervelend.”
De wetenschap achter te laat komen blijft een fascinerend onderwerp. Het is duidelijk dat er geen eenduidige oplossing is, maar misschien is dat ook wel de charme van dit alledaagse fenomeen.