Recente onafhankelijke onderzoeken hebben aan het licht gebracht dat medewerkers van de gemeente Amsterdam te maken hebben met discriminatie en racisme op hun werkplek. Deze onderzoeken zijn uitgevoerd door het Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) en onderzoeksbureau Muzus, op verzoek van de gemeente zelf.
Institutioneel racisme en discriminatie
De gemeente Amsterdam wilde met deze onderzoeken een beter beeld krijgen van de situatie op de werkvloer. Uit het onderzoek van KIS bleek dat institutioneel racisme aanwezig is in alle zes deelnemende gemeenten, waaronder Amsterdam. Het onderzoek toonde ook aan dat racisme niet altijd wordt herkend, en dat er vaak een kloof bestaat tussen de percepties van leidinggevenden en medewerkers, wat leidt tot een gebrek aan actie tegen racisme.
Onzekerheid bij leidinggevenden en identiteitsverandering
Uit het onderzoek van Muzus bleek dat leidinggevenden vaak niet weten hoe ze moeten reageren op signalen van discriminatie en uitsluiting. In sommige gevallen nemen medewerkers zelfs een Nederlandse naam aan, in de hoop op een positievere behandeling door nieuwe collega’s. Het onderzoek onthulde ook situaties waarin de afkomst van nieuwe medewerkers direct bij hun introductie werd benadrukt, en dat medewerkers van kleur soms het gevoel hebben dat ze enkel zijn aangenomen om diversiteitsquota te halen, en niet vanwege hun vaardigheden.
Onderzoeksmethoden en aanbevelingen
De onderzoekers van Muzus voerden diepte-interviews uit met veertig gemeenteambtenaren tussen november 2022 en september 2023, en organiseerden drie focusgroepen met tien deelnemende ambtenaren. Beide onderzoeken bevelen aan dat gemeenten vaste procedures voor promotie moeten ontwikkelen, klachtenprocedures moeten verbeteren, en duidelijk moeten maken dat racistisch gedrag consequenties heeft.
Reactie van de gemeente
Wethouder Hester van Buren (Personeel en Organisatie) heeft aangegeven dat de gemeente actie zal ondernemen. “Iedereen moet dezelfde kansen krijgen en zich veilig voelen op het werk. Een inclusief en veilig werkklimaat is essentieel voor een goed functionerende organisatie en om verbonden te blijven met de superdiverse stad die Amsterdam is. Helaas is dit momenteel niet altijd het geval. We waren al op de hoogte van signalen over discriminatie en racisme, maar het is confronterend om dit in onderzoeksrapporten terug te zien.”
Van Buren gaf aan dat er een extern meldpunt zal worden opgezet waar medewerkers eventueel anoniem melding kunnen maken van discriminatie en racisme. Daarnaast zullen leidinggevenden extra ondersteuning krijgen en zal er voortdurend aandacht zijn voor inclusie bij de werving, selectie en promotie van medewerkers.