De afgelopen weken is er een opvallende verschijning te zien langs de A2 bij Ouderkerk aan de Amstel: een boortoren. Deze toren is niet bezig met het zoeken naar olie of gas, maar voert proefboringen uit om te onderzoeken of er warm water uit de grond kan worden gehaald. Het doel? Het verwarmen van tienduizenden huizen in en rond Amsterdam.
Diep in de aarde
De boor, die wordt bediend door een Oostenrijks bedrijf, heeft al een diepte van meer dan 2.000 meter bereikt. Op deze diepte bevindt zich de Formatie van Slochteren, een unieke aardlaag. “260 miljoen jaar geleden was dit een grote woestijn. We hopen dat dit heeft geresulteerd in een waterdoorlatende zandsteenlaag”, legt Marten ter Borgh, onderzoeksleider van Energiebeheer Nederland, uit.
Voordat de boringen begonnen, werd de omgeving gescand om te bepalen of aardwarmte een haalbare optie was. Nu worden er op meerdere plekken in Nederland soortgelijke verkenningen uitgevoerd om de mogelijkheden voor geothermische energie te onderzoeken.
De voorwaarden voor geothermie
Om geothermische energie te kunnen gebruiken, moet het opgeboorde water minstens 85 graden Celsius zijn. Dit soort temperaturen zijn te vinden op een diepte van 2 tot 4 kilometer. De boorspoeling die voor de installatie wordt gebruikt, wordt opgevangen, gezeefd en opnieuw gebruikt. Er wordt bewust niet gezocht naar productieputten in waterwingebieden.
Volgens Ter Borgh hoeven we ons geen zorgen te maken over aardbevingen als gevolg van de boringen. “De samenstelling van de aarde verandert niet door de boringen. Bij een aardwarmteproject heb je altijd twee boringen. Bij de ene haal je heet water omhoog en met de andere breng je het afgekoelde water weer terug in de laag waar het vandaan komt. Het is dus een kringloop en je haalt uiteindelijk niets weg.”
De toekomst van geothermie
Over een paar maanden zal duidelijk zijn of de aardlagen geschikt zijn voor geothermie. Als dat het geval is, kan het snel gaan voor de eerste huizen die al op stadswarmte zijn aangesloten. “Er ligt al een warmtenet in Zuidoost. Als je aardwarmte wint, moet je dat ook naar de mensen toe kunnen brengen en daar heb je zo’n warmtenet voor nodig”, aldus Ter Borgh.
Als de proefboringen succesvol zijn, kan dit een grote stap zijn in de transitie naar duurzame energie in Nederland. Geothermische energie is een duurzaam alternatief voor fossiele brandstoffen en kan een belangrijke rol spelen in het behalen van de klimaatdoelstellingen.