Inwoners van Tuindorp Oostzaan in Amsterdam-Noord zijn teleurgesteld en gefrustreerd door het recente nieuws dat de nabijgelegen kunstmestfabriek ICL Fertilizers nog zestien jaar op zijn huidige locatie in het Westelijk Havengebied zal blijven. De fabriek, die regelmatig stankoverlast veroorzaakt in de wijk, zou oorspronkelijk over vijf jaar verhuizen naar de rand van Zaandam. Echter, vanwege hoge bouwkosten heeft ICL vorige maand aangekondigd dat deze verhuizing ‘economisch onverantwoord’ is.
Stankoverlast en frustratie
“Het is onacceptabel dat dit nog zestien jaar zo doorgaat, alleen omdat ICL het economisch niet haalbaar vindt om te verhuizen”, zegt buurtbewoner Myrthe Verweij. Ze is niet de enige die gefrustreerd is. Andere buurtbewoners noemen de situatie ‘onmenselijk’ en ‘verschrikkelijk’.
Gert Jan Bakker, die zeven jaar geleden in de buurt kwam wonen, voegt toe: “Het is niet eerlijk om te zeggen dat we hier niet hadden moeten komen wonen vanwege de stank. De fabriek bestaat al meer dan honderd jaar, maar Tuindorp Oostzaan ook. En er komen steeds meer woningen bij. De belangen van de bewoners botsen met die van de industrie. De industrie zal moeten verhuizen, want dit is niet langer acceptabel.”
Verhuizing uitgesteld
In 2022 sloten de gemeente, de Haven en ICL een intentieovereenkomst om de kunstmestfabriek te verhuizen naar een locatie verder van het centrum, dichtbij Zaandam. Deze locatie zou niet alleen duurzamer zijn, maar zou ook de bouw van 40- tot 70-duizend woningen in de toekomstige wijk Haven-Stad in 2029 mogelijk maken. Deze plannen zijn nu opgeschort.
ICL’s pogingen om overlast te verminderen
ICL heeft aangegeven dat ze werken aan een innovatieve manier om de geuroverlast te verminderen. Ze experimenteren momenteel met het gebruik van menselijke uitwerpselen. De as van rioolslib zou de huidige grondstoffen kunnen vervangen, wat minder zou stinken. ICL verwacht zelf een geurreductie van 90 procent.
Sommige buurtbewoners zijn hoopvol, terwijl anderen sceptisch zijn. Verweij zegt: “In de plannen voor de nieuwe locatie werd gesproken over een geurreductie van 30 procent, en nu claimen ze 90 procent. Ik ben benieuwd naar de onderbouwing.”
In 2040 loopt de erfpacht van ICL af. Op dat moment zal de fabriek hoe dan ook moeten verhuizen.